CYKL: Listy w Polskim

Obraz Polski i świata zapisany w korespondencji wielkich osobowości kultury i polityki.

W ramach cyklu czytane są głównie listy. Często scenariusze wzbogacane są zapiskami, fragmentami wywiadów, wspomnieniami – wydanymi, a także niepublikowanymi. Z różnorodnej korespondencji wyłania się obraz Polski i przemian, jakim nasz kraj ulegał na przestrzeni wieków. Staramy się także przekazywać inny, intymny, bardziej prywatny, często niedostępny szerokiej publiczności, wizerunek wielkich osobowości naszej kultury.

DOTYCHCZASOWE SPOTKANIA W RAMACH CYKLU:

27.10.2011 - IWASZKIEWICZ/MIŁOSZ
Premiera książki "Portret podwójny", na którą składają się listy, zapiski i wypowiedzi Czesława Miłosza i Jarosława Iwaszkiewicza. "Portret podwójny" imponuje edytorskim mistrzostwem - wybór tekstów, ich układ i redakcja są dziełem Barbary Toruńczyk, całość opracował i przypisami opatrzył Robert Papieski. Fragmenty książki czytali Jarosław Gajewski i Andrzej Seweryn.

22.11.2011 - GAJKA I JACEK KURONIOWIE
Ewa Makomaska i Piotr Cyrwus prezentowali pełną emocji korespondencję Gajki i Jacka Kuroniów z lat 1958 – 1982, dokumentującą między innymi trzyletni okres pobytu Kuronia w więzieniu po podpisaniu „Listu otwartego do Partii” i internowanie w stanie wojennym.

26.01.2012 - MROŻEK/LEM
Wybrane utwory Stanisława Lema i Sławomira Mrożka czytali Jarosław Gajewski i Olgierd Łukaszewicz.

12.04.2012 - ARENDT/HEIDEGGER
Prowadzona przez pięćdziesiąt lat korespondencja Hanny Arendt i Martina Heideggera to świadectwo niezwykłego związku o charakterze nie tylko intelektualnym i duchowym, lecz także uczuciowym i bardzo intymnym. Listy dwójki niemieckich intelektualistów w przekładzie Sławy Lisieckiej przeczytali Małgorzata Lipmann i Jerzy Schejbal. Scenariusz powstał na podstawie książki „Korespondencja z lat 1925-1975” Hannah Arendt, Martin Heidegger oraz materiałów udostępnionych przez Zeszyty Literackie.

11.10.2012 - "ADRESAT NIEZNANY" KATHRINE KRESSMANN TAYLOR
Zawarta w listach opowieść o trudnej relacji dwóch przyjaciół – Żyda i Niemca, która zostaje zdominowana przez realia początku lat trzydziestych i rodzącego się wówczas nazizmu. „Adresat nieznany” jest niezwykle wnikliwym, ale też pełnym niedopowiedzeń studium strachu i psychiki człowieka zniewolonego przez system polityczny. Listy czytali: Adam Biedrzycki i Dariusz Bereski.

15.11.2012 - WITKACY DO ŻONY
Korespondencja S.I. Witkiewicza z Jadwigą z Unrugów to fascynujący zapis dramatycznych zwrotów w ich intrygującym związku. Ona znosi cierpliwie jego humory, wspiera go w chwilach zwątpienia, jest mu przyjaciółką, powiernicą, sekretarką i asystentką do spraw wszelkich. On szuka u żony pociechy po rozstaniach z licznymi kochankami, zwierza się z twórczych (i nie tylko) mocy i niemocy, narzeka na brak zrozumienia i nieustanne kłopoty finansowe - bywa infantylny, okrutny, apodyktyczny i samolubny, bywa też szczery, czuły i delikatny. Jednym słowem „Życie Na Wielką Skalę”…

05.12.2012 - MIŁOSZ/WAT
Korespondencja urodzonego w 1900 roku Aleksandra Wata, literata, jednego z czołowych polskich futurystów i o jedenaście lat od niego młodszego Czesława Miłosza, dyplomaty, tłumacza i historyka literatury, ale przede wszystkim pisarza i poety, w 1980 roku nagrodzonego Noblem za „bezkompromisową wnikliwość w ujawnianiu zagrożenia człowieka w świecie pełnym gwałtownych konfliktów”. Czytali Jarosław Gajewski i Krzysztof Kumor.

17.01.2013 - ZYGMUNT KRASIŃSKI DO DELFINY POTOCKIEJ
Jeden z najsłynniejszych romansów polskiego Romantyzmu. Zygmunt Krasiński, „trzeci wieszcz”; walczący z podupadającym od dzieciństwa zdrowiem; miłujący ojca, faworyta rosyjskich carów, i okupowaną przez nich Ojczyznę; nim zgodzi się na aranżowane małżeństwo z Elizą Branicką, znajduje sobie kochankę i powiernicę w osobie Delfiny z Komarów.

26.02.2013 - ALEKSANDER FREDRO
Liczne hołdy składane pisarzowi przez mu współczesnych; przepełnione autentyczną miłością i troską meldunki o codziennym życiu wymieniane regularnie z członkami bliższej i dalszej rodziny; wreszcie szereg arcyciekawych, zwłaszcza z perspektywy lektury o 150 lat późniejszej, pism urzędowych, które twórca z racji pełnienia funkcji publicznych musiał dość często "produkować" – są treścią tej zaskakująco zwięzłej historii zapisanej w listach Aleksandra hrabiego Fredry.

19.03.2013 - SIENKIEWICZ / MODRZEJEWSKA
Noblista z 1905 roku, uhonorowany za całokształt twórczości, niekwestionowany autorytet współczesnych mu Polaków – i największa polska aktorka teatralna, której światowa kariera do dziś stanowi punkt aspiracji kolejnych pokoleń rodzimych artystów.
W 1876 roku razem z grupą przyjaciół wyemigrowali do Kalifornii; tam wkrótce aktorka przybrała pseudonim Helena Modjeska, otrzymała amerykańskie obywatelstwo i szturmem wzięła amerykańskie sceny. Jej sukcesy – między innymi w repertuarze szekspirowskim – z entuzjazmem opisywał w swoich reportażach Sienkiewicz.

23.03.2013 - LISTY APOSTOLSKIE
W czasie tak znaczących przemian we współczesnym świecie; gdy moralność Europejczyków ewoluuje w kierunkach dotychczas kompletnie nieoczekiwanych; kiedy co dzień stajemy przed koniecznością decydowania o sobie w świecie, w którym zrelatywizowano tak wiele niezbywalnych do niedawna wartości – sensy Listów Apostolskich, adresowanych przed wiekami do gmin chrześcijańskich, a w szerszym kontekście do konstytuującej się Europy i świata, są z pewnością warte naszej szczególnej uwagi i ponownego namysłu w implikujących nowe pytania ludzkości okolicznościach. Czytali: Halina Łabonarska, Piotr Cyrwus, Wiesław Komasa.

21.05.2013 - HERBERT / ELZENBERG
Lata 1951-1966 – i niepowtarzalna, o trudnym do zdefiniowania charakterze, korespondencja wątpiącego studenta filozofii, który wreszcie porzuci tę naukę nauk „dla Muz” – Zbigniewa Herberta, z jego mentorem, przedwojennym wybitnym filozofem właśnie, profesorem doktorem Henrykiem Elzenbergiem. Czas szczególny dla Polski staje się okresem formacyjnym dla niespełna trzydziestoletniego Herberta i latami próby dla zbliżającego się do siedemdziesiątki Elzenberga.
Czytali: Marek Kudełko, Krzysztof Kumor, Krystian Modzelewski.

15.05.2014 - ANDRZEJ WAJDA/ JAROSŁAW IWASZKIEWICZ
Andrzej Wajda – pięćdziesięcioletni reżyser u szczytu sławy i Jarosław Iwaszkiewicz - starszy o trzy dekady znakomity pisarz, patrzący na świat z należnego swemu wiekowi dystansu, przez dziesięć lat wymienili niespełna 60 listów. Kurtuazyjne z początku kontakty, zainicjowane pracą nad filmową adaptacją "Brzeziny", przerodziły się z czasem w bliską zażyłość, a korespondencja obu artystów jest lekturą dającą przyjemność obcowania z, dziś już ginącą, literaturą epistolarną o wyjątkowej wartości.
Korespondencję Andrzeja Wajdy i Jarosława Iwaszkiewicza czytali: Olgierd Łukaszewicz i Andrzej Seweryn. Reżyseria: Łukasz Kos.

05.12.2014 - ZBIGNIEW HERBERT. KORESPONDENCJA RODZINNA
Korespondencję rodzinną poety Zbigniewa Herberta czytali: Krystian Modzelewski, Ewa Domańska, Marta Alaborska, Jerzy Schejbal.

12.02.2014 - STANISŁAW WYSPIAŃSKI
Korespondencję Wyspiańskiego czytali: Krzysztof Kwiatkowski, Krystian Modzelewski, Maksymilian Rogacki. Muzyka – Wojciech Sławiński (wiolonczela).

10.03.2015 - LISTY OKUPACYJNE
Korespondencję okupacyjną Stefanii Baczyńskiej, Karola Irzykowskiego, Czesława Miłosza, Jerzego Turowicza, Kazimierza Wyki, Jerzego Andrzejewskiego czytali: Piotr Bajtlik, Marcin Kwaśny, Krzysztof Kwiatkowski.

20.10.2015 - GOMBROWICZ/MIŁOSZ
Prapremierowa prezentacja wyboru listów Witolda Gombrowicza i Czesława Miłosza, wydanych w "Serii Listów Zeszytów Literackich" pod redakcją Barbary Toruńczyk, w tomie "Konfrontacje" w 2015 r.
Czytali: Piotr Cyrwus, Jarosław Gajewski.

09.02.2015 - MARILYN MONROE
Prezentacja wyboru listów miłosnych, zapisków i wspomnień Marilyn Monroe i związanych z nią mężczyzn, m.in. Jamesa Dougherty’ego, Joe DiMaggio i Arthura Millera. Czytali: Joanna Halinowska, Marcin Kwaśny.

12.04.2016 - LISTY Z GETTA
W 73. rocznicę powstania w getcie warszawskim. Czytanie listów, kart pocztowych i fragmentów dzienników, cudem ocalałych w wojennej zawierusze, będących wstrząsającym świadectwem zbrodni hitlerowskiej na narodzie żydowskim, a zarazem przedstawiających zmagania mieszkańców getta warszawskiego i ich bliskich z coraz bardziej dramatyczną codziennością. Czytali: Grażyna Barszczewska, Afrodyta Weselak, Maksymilian Rogacki.

20.10.2016 i 29.11.2016 - ZDZISŁAW BEKSIŃSKI. Próba autoportretu?
Inscenizowane czytanie korespondencji jednego z największych, najbardziej tajemniczych współczesnych artystów polskich do przyjaciół – Jerzego Lewczyńskiego, Andrzeja Urbanowicza i Piotra Dmochowskiego.
Czytali: Andrzej Seweryn, Paweł Krucz, Marcin Kwaśny i Antoni Ostrouch.

08.12.2016 i 07.04.2017 - ZOFIA I KAZIMIERZ MOCZARSCY
Kazimierz Moczarski (1907-1975) – dziennikarz, kapitan Armii Krajowej, autor wstrząsających „Rozmów z katem”, w których zrelacjonował oczekiwanie na wykonanie wyroku śmierci w jednej celi więziennej z generałem SS, Jürgenem Stroopem, likwidatorem warszawskiego getta, i Zofia Moczarska, z domu Płoska (1919-1977) – dziennikarka, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego, wzięli ślub 31 lipca 1939 roku. Po miesiącu wybuchła II wojna światowa, oboje więc – 20-latka i 32-latek – włączyli się w walkę o wolność swojej Polski.
Czytali: Afrodyta Weselak, Karol Jasiński (gościnnie).

11.01.2017 - FREUD/JUNG
Korespondencja dwóch wielkich osobowości światowej psychologii dokumentująca niezwykłą relację nauczyciela i ucznia.
Listy Sigmunda Freuda – twórcy teorii psychoanalizy i Carla Gustava Junga – orędownika psychologii analitycznej to fascynująca podróż w głąb ludzkiej psychiki.
Czytali: Piotr Bajtlik i Krystian Modzelewski.

02.02.2017 - MROŻEK
Korespondencja Sławomira Mrożka z Janem Błońskim, Stanisławem Lemem i Wojciechem Skalmowskim.
Czytali: Marcin Jędrzejewski, Marcin Kwaśny, Krystian Modzelewski, Antoni Ostrouch.

03.03.2017 - Maria Skłodowska-Curie do córek
Korespondencja Marii Skłodowskiej-Curie do córek – Ireny i Ewy, które wychowywała sama po tragicznej śmierci męża – Piotra Curie. Pełne czułości, bogate w szczegóły z życia codziennego listy, z wojną i nauką w tle, świadczą o głębokiej relacji matki i córek.
Czytały: Ewa Domańska, Lidia Sadowa, Afrodyta Weselak.

19.05.2017 - WAJDA/BARAŃCZAK
Inscenizowane czytanie niezwykłej korespondencji dwóch wielkich osobowości polskiej kultury – Andrzeja Wajdy i Stanisława Barańczaka, wydanej w Zeszytach Literackich, w numerze poświęconym Andrzejowi Wajdzie, zawierająca m.in. listy pisane wierszem.
Czytali: Adam Cywka i Daniel Olbrychski.

25.01.2018 - IWASZKIEWICZ/BŁESZYŃSKI
Listy Jarosława Iwaszkiewicza do Jerzego Błeszyńskiego – porywające świadectwo wielkiej miłości dojrzałego pisarza do czterdzieści lat młodszego kochanka. Korespondencja jest z jednej strony opowieścią o relacji Iwaszkiewicza z przypadkowo poznanym młodym człowiekiem, z drugiej – wewnętrzną analizą twórcy, definiującego siebie poprzez tę relację.
Czytali: Krzysztof Kwiatkowski, Maksymilian Rogacki.

08.04.2019 - W KRĘGU ZESZYTÓW LITERACKICH
Scenariusz i opieka artystyczna - Janusz Majcherek. Obsada: Grażyna Barszczewska, Hanna Skarga, Jerzy Schejbal, Andrzej Seweryn, Mirosław Zbrojewicz, Maja Komorowska (nagranie video czytanych utworów). Przy fortepianie - Aleksander Dębicz.

03.11.2022 - MROŻEK/LEM
Opieka artystyczna – Svitlana Oleshko. Obsada: Adam Biedrzycki, Dominik Łoś.